خانه کتاب افغانستان: باستان شناسی افغانستان (از زمان پیشین تا دوران تیموریان)

در جریان جستجو برای درک تاریخ کشور که چون آینه بی‌غباری برای پژواک رخدادهای کشور باشد، به تاریخ نگاران نو _ صرف نظر از آنانی که رخدادها و رویدادها را ابا دربافت شان، بر کاغذ انتقال داده‌اند ـ روی آورده‌ام.
در این راستا به جز رویدادنگاری‌های جامی حسینی، منشی دربار احمد ابدالی و فیض محمد کاتب، منشی دربار امیر حبیب الله سراج، آن چی «مورخان» معاصر از آن میان غبار، عبدالحی حبیبی، صدیق فرهنگ، حسن کاکر و دیگر و دیگر در خط تاریخ نوشته‌اند، نگاه «خودی» دارند تا استوار بر سندهای تاریخی.

البته نگاه مورخان بیرونی، را باید خواند. با اندوه که بسیاری از این اثرها تاکنون از زبان‌های خارجی به پارسی‌دری یا پشتو _ زبان‌های دیگر به جایش _ برگردان نشده‌اند. با اندوه که خوانندگان نسل نو در این دایره تنگ نی تنها سرگردان‌اند، بل به شدت اثر پذیر و کنده از دنیای واقعی و مستند!

از این رو متوجه شدم که در این راستا، این دانش کنونی باستان‌شناسی است که نگاه به فرهنگ مادی در خط داده‌های دانشی دارد. در این تكاپو، نگاه‌ام به کتاب «باستان‌شناسی افغانستان از زمان پیشین تا دوران تیموریان»، «Archaeology of Afghanistan: From Earliest to the Timurid period»، نوشته باستان‌شاسانی که از ۱۹۲۲، در محل، به کاوش‌هایی در این خط دست زده‌اند و سپس با ویراستاری ف. ر. الشین F. R. Allchin، عضو دانشکده بررسی‌های شرق، دانشگاه کمبریج، انگلستان و نورمن هاموند Norman Hammond، کالج دوگلاس، دانشگاه روتگرز، نیو جرسی، ا. م. ا.، به دست نشر سپرده شده است، که در کتابخانه دانشگاه شهر كُت تینگن، جرمنی قرار دارد، افتاد.

چون آن را در خط دانشی یافتم، آرام آرام به برگردانش از زبان انگلیسی به پارسی دری دست زدم.

این کتاب شامل شش پاره می‌باشد:

پاره اول، گذشته و پیش‌زمینه جغرافیه‌یی یا گیتی‌شناسی

پاره دوم، کهن سنگی یا سنگ ناتراش

پاره سوم، دوره‌های پسینه پیش از تاریخ

پاره چهارم، دوره اولی تاریخ: شاهنشاهی هخامنشیان و یونانیان

پاره پنجم، دوره‌ی پیش از اسلام

پاره ششم، از ظهور اسلام تا یورش مغول.