خانه کتاب افغانستان: در آمدی بر جغرافیای طبیعی افغانستان

هر سرزمینی در مرحله نخست به اعتبار توان‌ها و موهبت‌های طبیعی‌اش، پایداری و بقای ساکنین خود را تضمین می‌کند. چرا که توان‌های طبیعی هر ناحیه مهمترین عامل تعیین کننده نوع فعالیت‌های اقتصادی و همچنین توزیع جمعیت در آن ناحیه به شمار می‌رود. به عنوان مثال وجود خاک‌های حاصل‌خیز یا منابع آب کافی موجب گسترش فعالیت‌های کشاورزی، و وجود منابع انرژی و معادن زیرزمینی موجب شکل‌گیری فعالیت‌های صنعتی می‌شود. وجود جمعیت انبوه فعال، تجارت و بازرگانی را توسعه می‌دهد و استقرار در نواحی ساحلی موجب گسترش فعالیت‌هایی همچون دریانوردی، صید و ماهی‌گیری، بازرگانی و تجارت و همچنین گردشگری می‌شود. همان‌گونه که وجود کوهستان‌های مرتفع، زمینه مناسبی را برای فعالیت مال‌داری فراهم می‌کند.
در واقع هدف از مطالعات جغرافیایی دست یافتن به شناخت پایه‌ای از محیط است که بستر و میدان عمل تمام فعالیت‌های انسانی به شمار می‌آید. انجام مطالعات پایه‌ای از این نظر حائز اهمیت است که محیط جغرافیایی، به ویژه بستر طبیعی آن، پهنه تمامی کنش‌های حاصل از پدیده‌های مستقر در سطح زمین می‌باشد.

حقیقت این است که ما خواسته یا ناخواسته جهت تحقق توسعه کشور نیازمند ژرف‌نگری و کاوش‌گری در مسائل علمی هستیم، اما کمبود منابع علمی و تحقیقاتی در کشور، مخصوصاً فقدان منابع اقناع کننده جغرافیایی، بررسی دقیق شرایط و وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را نه تنها امری دشوار، که غیر ممکن ساخته است. با توجه به این حقایق به عنوان یک علاقمند علم جغرافیا، چند سالی است که مطالعات گسترده‌ای را در زمینه‌های گوناگون جغرافیایی آغاز نموده‌ام که حاصل این تلاش تألیف چند جلد کتاب در رابطه با مسائل جغرافیایی افغانستان از جمله کتاب حاضر با عنوان «درآمدی بر جغرافیای طبیعی افغانستان» می‌باشد. اهمیت پرداختن به جغرافیای طبیعی به این جهت بوده است که این علم بستر و میدان عمل کلیه فعالیت‌های انسانی و پدیده‌های موجود در طبیعت به شمار می‌رود زیرا محیط اجتماعی در نوع خود یک محیط اقتصادی ناشی از طبیعت به شمار می‌رود و محیط جغرافیایی شامل محیط طبیعی و اجتماعی و اقتصادی است. شناخت خصوصیات جغرافیایی افغانستان که از پیچیده‌ترین و متغیرترین زمین‌شناسی و خصوصیات محیطی برخوردار است از یک طرف می‌تواند بینش و معرفت ما را از چنین محیطی افزایش دهد و از طرف دیگر امکان هرگونه حرکت سنجیده و اندیشیده را در این محیط از سوی ما در قالب یک سیستم منظم فراهم سازد.

معرفی مختصر مولف: محمدعظیم عظیمی

وی متولد ۱۳۵۷ در کابل است. عظیمی پس از تکمیل نمودن تحصیلات مقدماتی و متوسطه، تحصیلات عالی (ماستری) خود را در رشته «جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری» به پایان رسانیده و به مدت هفت سال به عنوان معلم در پایه‌های مختلف تحصیلی به فرزندان میهن خود خدمت نمود.

وی در ادامه فعالیت‌های خود به مدت دو سال با UNHCR و مدت دو سال با موسسه آکندن اینترنشنال همکاری داشته و قریب به یک سال به حیث معاونت شاروالی بامیان انجام وظیفه نمود. مولف در سال ۱۳۸۴ به عنوان مشاور، وارد وزارت احیا و انکشاف دهات گردید و تا سال ۱۳۸۷ در این پست باقی بود. از سال ۱۳۸۷ منحیث متخصص جغرافیای شهری «پروژه پلان‌های انکشاف منطقوی» در وزارت شهرسازی و مسکن، ایفای وظیفه نموده است.